Zadośćuczynienie – definicja
Zadośćuczynienie stanowi świadczenie pieniężne mające na celu rekompensatę doznanych krzywd niemajątkowych. Jest to środek prawny pozwalający poszkodowanemu, na uzyskanie odszkodowania za szkody niemajątkowe, takie jak cierpienie psychiczne i fizyczne, ból, stres, czy traumę. Podstawę prawną zadośćuczynienia za krzywdę stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (art. 445 k.c., art. 446 § 4 k.c. oraz art. 448 k.c.). Przepisy Kodeksu cywilnego otwierają poszkodowanemu możliwość na dochodzenie zapłaty od osoby, bądź podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody.
Powyższe artykuły Kodeksu cywilnego stanowią podstawę dochodzenia roszczeń zarówno dla osób bezpośrednio poszkodowanych, czyli dla takich, których krzywda wynika z bezpośredniego uczestnictwa poszkodowanego, w zdarzeniu, które ją wywołało, jak i dla osób pośrednio poszkodowanych, czyli dla osób, dla których krzywda wynika ze śmierci osoby bliskiej uczestniczącej w zdarzeniu, w wyniku którego osoba ta poniosła śmierć.
Zadośćuczynienie, a odszkodowanie – różnice
Zadośćuczynienie i odszkodowanie to dwa odmienne pojęcia prawne. Istnieje pomiędzy nimi pewne podobieństwo (oba świadczenia przyjmują postać pieniężną oraz rekompensują wyrządzoną szkodę), niemniej terminy te rozróżnia przede wszystkim miernik szkody (odszkodowanie dotyczy szkód majątkowych, a zadośćuczynienie szkód niemajątkowych) oraz cel rekompensaty (odszkodowanie ma na celu przywrócenie poszkodowanemu stanu jaki istniałby, gdyby do szkody nie doszło, natomiast zadośćuczynienie stanowi bardziej odszkodowanie za cierpienia i krzywdy niematerialne). Ponadto inne są także podstawy do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, a inne w przypadku roszczeń o zadośćuczynienie.
Nie można zapominać, iż instytucja odszkodowania ma na celu naprawienie szkody majątkowej, związanej z uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia, jaką poszkodowany poniósł (leki, leczenie, rehabilitacja, terapia, opieka, itd.) Odszkodowanie zatem stanowi roszczenie o zwrot wydatków jakie poszkodowany rzeczywiście poniósł, w związku z doznanym uszczerbkiem na zdrowiu. Wysokość odszkodowania opiera się na konkretnych, mierzalnych stratach finansowych poszkodowanego, dlatego też w praktyce zdecydowanie łatwiej jest oszacować wysokość roszczenia odszkodowawczego, aniżeli roszczenia o zadośćuczynienie, gdyż w przypadku tych drugich, wycena wartości jest bardzo subiektywna, zależna bowiem od indywidualnej wyceny stopnia krzywdy i jej wpływie na życie poszkodowanego.
Kiedy i komu przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie?
Określenie wysokości należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia, odbywa się w przeważającej mierze, na drodze cywilnej. Kodeks cywilny przewiduje możliwość domagania się zadośćuczynienia krzywdy przede wszystkim, w przypadkach naruszenia prawidłowego funkcjonowania organizmu (art. 445 k.c.), naruszenia dóbr osobistych (art. 448 k.c.) , jak również przewiduje możliwość dochodzenia zadośćuczynienia dla najbliższych członków rodziny zmarłego (art. 446 § 4 k.c.).
Przykładowe sytuacje uprawniające do dochodzenia zadośćuczynienia:
– naruszenie dóbr osobistych – zniesławienie,
– strata bliskiej osoby w wypadku,
– uszczerbek na zdrowiu – wypadek przy pracy, bądź wypadek komunikacyjny,
– niesłuszne pozbawienie wolności,
– naruszenie więzi rodzinnej – bliska osoba przeżyła wypadek, niemniej jest w śpiączce, itd.
Zadośćuczynienie – jakie kryteria decydują o wysokości?
Z całą pewnością na wysokość roszczenia o zadośćuczynienie wpływ wywierają indywidualne czynniki, takie jak stopień doznanej krzywdy, długotrwałość cierpienia, jak również jego wpływ na dotychczasowe życie poszkodowanego.
Doświadczenie pokazuje, iż przy określaniu wysokości zadośćuczynienia należy zwracać uwagę, na następujące kwestie:
– wiek poszkodowanego i jego sytuacja materialno-bytowa,
– rodzaj i intensywność doznanej krzywdy,
– długotrwałość krzywdy (nieodwracalność),
– wpływ krzywdy na codzienne życie poszkodowanego, itd.
Sąd ma obowiązek każdorazowo weryfikować stan faktyczny sprawy oraz brać pod uwagę wszelkie okoliczności mające wpływ na stopień doznanej krzywdy i na tej podstawie określać wysokość zadośćuczynienia dla poszkodowanego.
Podsumowanie
Reasumując tam gdzie w grę wchodzi możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, jak i roszczeń o zadośćuczynienie adwokat zapewni profesjonalną pomoc i wsparcie, które z pewnością zwiększy szansę na uzyskanie korzystnego i satysfakcjonującego wyniku postepowania – zarówno na etapie polubownym, jak i sądowym. Zapraszamy.